Başak Nur GÖKÇAM
Küresel ısınmanın etkisiyle yaşanan rekor sıcaklıklar, okyanus ekosisteminin değişmesine neden oluyor. Yapılan ölçümlere göre deniz suyu sıcaklıkları 14 Mart 2023 tarihinden bugüne her gün o günün rekorunu kırdı. Artık hareket edebilen tüm canlılar daha serin alanlara göç ediyor.
Southampton Üniversitesi ve Deniz Biyoloji Derneği (MBA) tarafından yapılan yeni araştırmaya göre artan okyanus sıcaklıklarının neden olduğu göç dalgasının etkisiyle, balina köpekbalıklarının yeni yaşam alanlarına sürüklenmesi ile köpekbalıklarının büyük gemilerin bir arada bulunma oranının yüzyılın sonuna doğru günümüze kıyasla 15 bin kat daha fazla olması öngörüldü. Uzmanlar, bu durumun gemi-köpekbalığı çarpışmalarını artırabileceğini ve balina köpekbalığının neslini tehdit edeceği konusunda uyarıda bulundu.
Üç farklı senaryo belirlendi
Nature Climate Change dergisinde yayımlanan çalışma kapsamında, balina köpekbalığı uydu izleme verilerini küresel iklim modelleriyle birleştirerek balina köpekbalıklarının üç farklı gelecekteki iklim senaryosundaki dağılımı tahmin edildi.
Modeller, yüksek emisyonlar altında bazı ulusal sularda 2100 yılına kadar yüzde 50’nin üzerinde çekirdek habitat kaybı olacağını ve en büyük potansiyel kayıpların Asya’da yaşanacağını öngördü. Küresel ısınmanın 2°C’den fazla olmaması hedefi doğrultusunda ise bazı bölgelerde özellikle Avrupa başta olmak üzere çekirdek habitatta bir kazanım olacağı görüldü.
Isınma yavaşlarsa risk azalacak
Southampton Üniversitesi’nde kıdemli araştırma görevlisi ve MBA yapan ortak yazar Profesör David Sims, “Isınmayı yavaşlatabilir ve iklim değişikliğini hafifletebilirsek, öngördüğümüz değişimlerin daha az olması muhtemeldir. Bu, iklim değişikliğinin karmaşık etkilerinin eylemlerimizle hafifletilebileceğini gösteriyor” dedi.
Çalışmanın sonucunda bazı yeni uygun yaşam alanlarının yoğun nakliye rotalarıyla örtüştüğünü bulan ekip, Kuzey Pasifik Okyanusu’nun ABD kısmında, Doğu Çin Denizleri’nin Japon kısmında ve Kuzey Atlantik Okyanusu’nun Sierra Leone kısmında ve küresel olarak birçok yerde aynı olduğunu belirtti. Buna göre Meksika Körfezi’nin Meksika kısmı gibi bazı bölgelerde, ana yaşam alanlarının Körfez’in merkezindeki yoğun nakliye rotalarından uzaklaşarak daha kıyı sularına doğru kaymasıyla, birlikte görülme sıklığında azalmalar görüldü.
Yüzde 1200 genişleme olacak
Nakliye mevcut seviyelerde kalsa bile, gelecekteki tüm iklim senaryolarında genel olarak gemi birlikteliği artacağına vurgu yapan Profesör Sims, 2050 yılına kadar öngörülen yüzde bin 200’e varan genişleme olacağını ekledi.
İnsanların ve çevrenin etkileşimli baskıları yoluyla iklim değişikliğinin hareketli deniz türlerini dolaylı olarak etkileme potansiyeline sahip olduğunu gösterdiklerini belirten Womersley, “Bu, nesli tükenmekte olan türlerin yönetimi etrafındaki tartışmalara iklim değişikliğini dahil etmenin önemini vurguluyor” dedi.
